Το χωριό Μεσολογγάκι Ηλείας το 1830

         Στις 20 Ιουνίου 1830 ο πολίτης Γ. Μαυρογένης υπέβαλε μία αίτηση προς τον έκτακτο επίτροπο Ήλιδας για την ενοικίαση ή ακόμη και την αγορά ακαλλιέργητης έκτασης του χωρίου Μεσολογγάκι που ανήκε στην επαρχία Γαστούνης. Στο χωριό αυτό επί τουρκοκρατίας κατοικούσαν περίπου 30 οικογένειες αλλά πυρπολήθηκε , ερημώθηκε , η γη του έμεινε ακαλλιέργητη και ελάχιστοι ήσαν οι κάτοικοι ή αυτοί που πήγαιναν από άλλα χωριά για να την καλλιεργήσουν. Ο Μαυρογένης ζητούσε να πληρώνει μικρό ενοίκιο για τα πρώτα χρόνια , αλλά και να προτιμηθεί στη περίπτωση πώλησης των εθνικών αυτών γαιών. Την αίτηση του Γ. Μαυρογένη βρήκαμε στα αρχεία της ελληνικής παλιγγενεσίας της βουλής και είναι η παρακάτω.

foto-1

         Στις 30 Ιουνίου 1830 ο κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας απέστειλε προς τη γερουσία την αίτηση του Γ. Μαυρογένη και την αναφορά του εκτάκτου επιτρόπου Ήλιδας. Ο κυβερνήτης ζητούσε από τη γερουσία να γνωμοδοτήσει σχετικά με τη παραχώρηση εθνικών γαιών για καλλιέργεια στον Γ. Μαυρογένη.

foto-2

         Στις 10 Ιουλίου 1830 η επιτροπή της γερουσίας απέστειλε προς τη γερουσία τη γνωμοδότησή της σχετικά με την εκχώρηση στο Γ. Μαυρογένη εθνικής γης που βρισκόταν στο χωριό Μεσολογγάκι της Γαστούνης. Η επιτροπή αναφέρει ότι για να μπορέσει η γερουσία να γνωμοδοτήσει για το εν λόγω θέμα θα πρέπει να έχει περισσότερες πληροφορίες για τη συγκεκριμένη έκταση εθνικής γης.

foto-3

         Στις 30 Ιουλίου 1830 η επαρχιακή δημογεροντία απέστειλε από τη Γαστούνη προς τον έκτακτο επίτροπο Ήλιδας μία αναφορά στην οποία γίνεται περιγραφή των ορίων του χωριού Μεσολογγάκι , των καλλιεργούμενων και ακαλλιέργητων εκτάσεων και καταγραφή των καλλιεργητών του. Στις 13 Αυγούστου 1830 ο έκτακτος επίτροπος Ήλιδας ενημέρωσε τη γενική γραμματεία της επικρατείας και απέστειλε την αναφορά της επαρχιακής δημογεροντίας της Γαστούνης.

foto-4

foto-5

foto-6
Δορυφορική φωτογραφία του χωρίου Δουναίικα (Μεσολογγάκι) και της ευρύτερης περιοχής.

         Στις 10 Οκτωβρίου 1830 μία ειδική επιτροπή υπέβαλε την έκθεσή της προς τον έκτακτο επίτροπο Ήλιδας για τη κατάσταση της περιοχής του χωρίου Μεσολογγάκι Γαστούνης. Την έκθεση την είχε ζητήσει ο ίδιος ο επίτροπος και στις 18 Νοεμβρίου 1830 την απέστειλε στη γενική γραμματεία της επικρατείας.

foto-7

foto-8

         Έκτακτος επίτροπος Ήλιδας εκείνη τη περίοδο ήταν ο Παναγιώτης Αναγνωστόπουλος , μέλος της φιλικής εταιρείας , αγωνιστής της επανάστασης του 1821 και πολιτικός. Γεννήθηκε στην Ανδρίτσαινα το 1790 και όταν εγκαταστάθηκε στην Οδησσό μυήθηκε από το Σκουφά στη φιλική εταιρεία και με τη σειρά του μύησε σημαντικά μέλη της. Απεβίωσε το 1854 στην Αθήνα , από χολέρα που είχε μεταδοθεί από τον αγγλογαλλικό στρατό κατοχής. Το 1884 δόθηκε το όνομά του σε κεντρική οδό του Κολωνακίου.

         Στις 20 Απριλίου 1835 ο οικισμός Δουναίικα ή Μεσολογγάκι (Αχαΐας και Ήλιδας) προσαρτάται στο δήμο Ελίσσης. Στις 8 Μαρτίου 1841 ο οικισμός αποσπάται από το δήμο Ελίσσης και προσαρτάται στο δήμο Ήλιδας.