Η Ανδρίτσαινα ανήκει στο νομό Ηλείας και είναι κτισμένη στη δυτική πλευρά του Λυκαίου όρους , σε υψόμετρο 750 μέτρων περίπου. Το χωριό είναι η ιστορική έδρα του Δήμου Ανδρίτσαινας – Κρεστένων , ενώ με το σχέδιο “Καποδίστριας” και μέχρι το 2010 ήταν η έδρα του Δήμου Ανδρίτσαινας. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 ο πληθυσμός της ανέρχεται σε 789 κατοίκους. Υπάρχουν πολλοί θρύλοι για τη προέλευση της ονομασίας της. Η επικρατέστερη άποψη είναι ότι το όνομά της προέρχεται από κάποιον Κρητικό που ονομαζόταν Ανδρίκος Μουρμούρης και ο οποίος αναζήτησε κρησφύγετο στη συγκεκριμένη περιοχή , όπου έκτισε ένα πανδοχείο. Όταν πέθανε ο Ανδρίκος , η χήρα του η Ανδρίκαινα διατήρησε το πανδοχείο και έγινε γνωστό ως “Το χάνι της Ανδρίτσαινας” , σύμφωνα με την κρητική και ντόπια προφορά. Στη συνέχεια δόθηκε η ονομασία Ανδρίτσαινα και στον οικισμό που δημιουργήθηκε γύρω από το χάνι.
Σύμφωνα με κτηματογραφικό κατάστιχο των Ενετών του έτους 1698 , η Ανδρίτσαινα είχε : 2050 campo (c) καλλιεργήσιμες εκτάσεις , 4107 (c) βοσκοτόπια , 594 (c) αμπέλια , 2 μύλους , 2100 μουριές , 10 εκκλησίες σε καλή κατάσταση , 30 εκκλησίες κατεστραμμένες , 100 οικίες πλακοσκεπείς , 100 οικογένειες και 30 κρήνες. Το campo , που αναφέρεται εδώ , είναι μονάδα μέτρησης επιφανειών των Ενετών. Τα παραπάνω στοιχεία έχουν αντληθεί από το βιβλίο “Βενετικοί χάρτες της Πελοποννήσου , τέλη 17 ου αρχές 18 ου αιώνα”. Είναι έκδοση του ΜΙΕΤ και την επιστημονική επιμέλεια έχει η Όλγα Κατσιαρδή – Hering.
Το 1770 οι Ανδριτσάνοι πήραν μέρος στα Ορλωφικά με αρχηγό τον Αναστάσιο Χρήστου (Χριστόπουλο) ο οποίος , μετά την αποτυχία της εξέγερσης , συνελήφθη από τους Τούρκους και είχε φρικτό τέλος. Από την Ανδρίτσαινα καταγόταν και ο Παναγιώτης Αναγνωστόπουλος , ιδρυτικό μέλος και στυλοβάτης της Φιλικής Εταιρείας και πολιτικός σύμβουλος του Δημητρίου Υψηλάντη. Ανδριτσάνοι ήσαν επίσης και οι παρακάτω : Ο Γεώργιος Αμπαριώτης , προεστός της Ανδρίτσαινας και φιλικός. Ο Γεώργιος Αντωνόπουλος , μεγαλέμπορος της Τεργέστης , φιλικός , σύμβουλος του Δημητρίου Υψηλάντη , πολιτικός και οικονομικός παράγων του Ναυπλίου. Ο Αναγνώστης Κανελλόπουλος , αγωνιστής της Ελληνικής Επανάστασης. Ο Νικόλαος Ζαριφόπουλος , φιλικός και αγωνιστής του 1821. Ο Αναγνώστης Ζαριφόπουλος , αγωνιστής του 1821. Ο Χρήστος Χριστόπουλος (γιος του Αναστάση). Κατά τη διάρκεια του αγώνα υπηρέτησε ως έφορος επί των εσόδων και εξόδων της επαρχίας Φαναρίου. Ο Αναστάσης Χριστόπουλος (γιος του Χρήστου) . Έλαβε μέρος ως ιερολοχίτης στη μάχη του Δραγατσανίου με τον Αλέξανδρο Υψηλάντη. Ο Γεωργάκης Χριστόπουλος (γιος του Χρήστου) , φιλικός και αγωνιστής του 1821. Ο Παναγιώτης Χριστόπουλος (γιος του Χρήστου) , φιλικός και αγωνιστής του 1821. Ο Τζανέτος Χριστόπουλος (γιος του Χρήστου) , φιλικός και καπετάνιος. Έλαβε μέρος σε πολλές μάχες στο Μοριά και στη Ρούμελη , ως αρχηγός αγωνιστών της επαρχίας Φαναρίου. Ο Χαράλαμπος Χριστόπουλος (γιος του Χρήστου) , κρατικός λειτουργός , συγγραφέας και πολιτικός. Διετέλεσε υπουργός επανειλημμένα.
Ο Παπαλέξης , αρχιπροεστός της Πελοποννήσου , κληρικός και αγωνιστής. Καταγόταν από το χωριό Αμπελιώνα αλλά έζησε και δραστηριοποιήθηκε στην Ανδρίτσαινα. Ήταν γιος του Παναγιώτη Κανέλλου ή Κανελλέτου ή Κανελλάκη. Το βαφτιστικό του ήταν Αλέξης και επειδή ήταν παππάς προέκυψε το Παπαλέξης. Διορίστηκε Μπας Κοτζάμπασης του Μοριά και χρημάτισε βεκίλης επανειλημμένα στη Κωνσταντινούπολη. Το 1818 γύρισε στο Μοριά και ήταν μαζί με τον Θεόδωρο Δεληγιάννη Μοραγιάνηδες. Όταν οι Τούρκοι άρχισαν να υποψιάζονται τον προετοιμαζόμενο ξεσηκωμό , ο Παπαλέξης τους καθησύχασε και έτσι έδωσε χρόνο για τη προετοιμασία της επανάστασης. Με την έναρξη του αγώνα οι Τούρκοι τον φυλάκισαν , μαζί με άλλους προύχοντες και δεσποτάδες , οι περισσότεροι από τους οποίους πέθαναν σε άθλιες συνθήκες. Ο Παπαλέξης πέθανε στις 18 Σεπτεμβρίου 1821 , λίγες μέρες πριν την άλωση της Τριπολιτσάς. Ανδριτσάνος ήταν επίσης και ο αείμνηστος πολιτικός Αθανάσιος Κανελλόπουλος (1923 – 1994). Χρημάτισε βουλευτής Ηλείας , υπουργός , αντιπρόεδρος κυβέρνησης και ακαδημαϊκός δάσκαλος.
Το πνευματικό στολίδι , για τη περιοχή και για τη χώρα , είναι η Δημόσια Ιστορική Βιβλιοθήκη Ανδρίτσαινας η οποία διαθέτει σπάνια βιβλία και χειρόγραφα. Χρονολογείται από το 1840 , όταν ο Κωνσταντίνος – Αγαθόφρων Νικολόπουλος δώρισε την πλούσια συλλογή από σπάνια βιβλία , στη γενέτειρα του πατέρα του Ανδρίτσαινα. Τα βιβλία τοποθετήθηκαν σε 47 κιβώτια και παραδόθηκαν στο Παρίσι , στο Δήμαρχο Ανδρίτσαινας Κωνσταντίνο Ζαριφόπουλο και στον μετέπειτα υπουργό παιδείας Χαράλαμπο Χριστόπουλο , που ήταν επίσης Ανδριτσάνος. Με πλοίο έφτασαν στο Ναύπλιο και από εκεί με ζώα στην Ανδρίτσαινα. Για 39 χρόνια έμειναν αποθηκευμένα στην εκκλησία της Αγίας Βαρβάρας , οπότε το 1879 η βιβλιοθήκη στεγάστηκε στο κτήριο του διδακτηρίου , το οποίο εγκαινιάστηκε εκείνη τη χρονιά. Το 1932 η βιβλιοθήκη στεγάστηκε στη νέα πτέρυγα του διδακτηρίου , ενώ από το 1998 στεγάζεται σε ένα νεοκλασικό κτήριο , δίπλα στο ιστορικό γυμνάσιο της Ανδρίτσαινας. Τα βιβλία του δωρητή είναι πολύτιμα και δυσεύρετα και χρονολογούνται από το 1500 και μετά. Ο Αγαθόφρων Νικολόπουλος γεννήθηκε το 1786 στη Σμύρνη και σε ηλικία 20 ετών βρέθηκε στο Παρίσι. Υπήρξε καθηγητής της ελληνικής λογοτεχνίας στο “Αθήναιον” και ταυτόχρονα ασχολήθηκε με τη ποίηση και τη μουσική. Όσο ακόμη ζούσε το όνομά του συμπεριλήφθηκε στη “Παγκόσμια Βιογραφία Μουσικών”. Ήταν μανιώδης συλλέκτης του βιβλίου και απέκτησε σπουδαία και φημισμένη βιβλιοθήκη. Ο Νικολόπουλος επίσης ήταν διορισμένος και σε αξιόλογη θέση στη Βιβλιοθήκη του Ινστιτούτου της Γαλλίας. Μετά τη δωρεά των βιβλίων του σκόπευε να ταξιδέψει στη γενέτειρα του πατέρα του , την οποία ποτέ δεν είχε επισκεφθεί , αλλά τον πρόλαβε ο θάνατος. Πέθανε στις 12 Ιουνίου 1841 στο Παρίσι. Σημαντικός δωρητής της βιβλιοθήκης υπήρξε και ο Ευάγγελος Καλλιανιώτης , ο οποίος γεννήθηκε στη Στεμνίτσα και έζησε πολλά χρόνια στην Αμερική , όπου δημιούργησε ιδιωτική βιβλιοθήκη. Το 1983 οι κληρονόμοι του δώρισαν στη Βιβλιοθήκη της Ανδρίτσαινας την ιδιωτική του συλλογή βιβλίων , που ανέρχεται σε 4341 τόμους σπάνιων και αξιόλογων τίτλων. Στη βιβλιοθήκη υπάρχει και έκθεση 23 γύψινων εκμαγείων της ζωφόρου του Ναού του Επικούριου Απόλλωνα , που δώρισε το Βρετανικό Μουσείο στη Δημόσια Βιβλιοθήκη Ανδρίτσαινας το 1963. Η ζωφόρος του ναού , που αποτελείται από 23 μαρμάρινες πλάκες , εκτίθεται στο Βρετανικό Μουσείο στο Λονδίνο από το 1815.
Το πλέον ενδιαφέρον αξιοθέατο της Ανδρίτσαινας είναι το Λαογραφικό Μουσείο , το οποίο στεγάζεται σε κτήριο του 1847. Ιδρύθηκε από τον Εξωραϊστικό Σύλλογο Γυναικών Ανδρίτσαινας το 1981. Το Μουσείο διαθέτει περισσότερα από 4000 εκθέματα που καλύπτουν τη χρονική περίοδο 1832 – 1932.
