Ο Επίσκοπος Ωλένης Φιλάρετος καταγόταν από τη Κωνσταντινούπολη , υπήρξε μέλος της φιλικής εταιρείας , ήταν επίσκοπος Ωλένης στο χρονικό διάστημα 1802 – 1821 και είναι ιστορικά βεβαιωμένο ότι είχε την έδρα του στο Πύργο. Ο Γάλλος περιηγητής , διπλωμάτης και ιστορικός συγγραφέας , Φρανσουά Πουκεβίλ επισκέφθηκε τον Ιούνιο του 1816 την Ηλεία και συνάντησε στο Πύργο τον Φιλάρετο τον οποίο ονομάζει Μητροπολίτη Ωλένης , Γαστούνης και Πύργου που είχε έδρα το Πύργο , που ήταν τότε , όπως γράφει , η ωραιότερη πόλη της Ήλιδας. Αναφέρει δύο εκκλησίες με καλαίσθητη διακόσμηση , κάτι που δεν περίμενε να δει σε μια χώρα που δεν είχε καλλιτέχνες και ένα άνετο μέγαρο για τον επίσκοπο , ο οποίος διέθετε ετήσιο εισόδημα είκοσι χιλιάδων πιάστρων. Γράφει επίσης ότι στις εκκλησίες του Πύργου λειτουργούσαν σχολεία με δάσκαλο τον ιερέα , ενώ παρών ήταν και ο επίσκοπος. Ο Πουκεβίλ επέστρεψε μαζί με τον επίσκοπο στη Μητρόπολη και ο Φιλάρετος έλαβε μέρος στη συνεδρίαση των ιεραρχών της επαρχίας κατά την οποίαν θα εκδικάζονταν διάφορες υποθέσεις και θα κατανέμονταν οι οφειλόμενοι φόροι στο σουλτάνο.
Τον Φεβρουάριο του 1821 στάλθηκαν από τη τουρκική διοίκηση προσκλήσεις στους αρχιερείς και προεστούς της Πελοποννήσου για να παρουσιαστούν στη Τρίπολη , γιατί διάφορα συμβάντα είχαν δημιουργήσει την υποψία ότι επρόκειτο να ξεσπάσει εξέγερση των Ελλήνων. Οι Οθωμανοί και άλλες φορές είχαν πάρει τέτοια προληπτικά μέτρα , με σκοπό να κρατούν ομήρους αλλά και να αφήνουν το λαό ακέφαλο. Η πρόσκληση δεν ανέφερε κάποιο συγκεκριμένο λόγο , αλλά μιλούσε αόριστα για την ανάγκη να εξεταστούν κάποιες επείγουσες υποθέσεις. Εκείνα τα χρόνια άλλωστε , οι προεστοί δύο φορές το χρόνο , Μάρτιο και Σεπτέμβριο , συγκεντρώνονταν στη πρωτεύουσα για να καθορίσουν τους φόρους και για να εξετάσουν και άλλα γενικά θέματα. Ο πραγματικός σκοπός της πρόσκλησης δεν φανερώνεται , αλλά οι πολύπειροι προεστοί και αρχιερείς δεν ήταν δυνατόν να μην τον καταλάβουν. Εάν δεν παρουσιάζονταν θα δινόταν η αφορμή για να προχωρήσουν οι Τούρκοι σε σφαγή των χριστιανών. Βρέθηκαν επομένως προ του διλήμματος : ή θα υπάκουαν στη διαταγή και θα αποφεύγονταν οι σφαγές , ή θα αρνούνταν οπότε θα ήταν αναπόφευκτη η έκρηξη της επανάστασης πριν την ώρα της. Προτίμησαν το πρώτο που ήταν οδυνηρό για αυτούς αλλά ωφέλιμο για το έθνος. Μεταξύ εκείνων που έφτασαν στη Τρίπολη ήταν ο Φιλάρετος και ο πρόκριτος του Πύργου Ιωάννης Βιλαέτης. Πολλοί όμως από εκείνους που κλήθηκαν, δεν υπάκουσαν στις εντολές των Τούρκων και δεν παρουσιάστηκαν στη Τρίπολη. Από αυτούς που δεν προσήλθαν σημαντικότεροι ήσαν οι προεστοί των Καλαβρύτων και της Βοστίτσας (Αιγίου).
Όταν ξέσπασε η επανάσταση άρχισε και το μαρτύριο των φυλακισμένων. Οι άθλιες συνθήκες κράτησης και τα βασανιστήρια οδήγησαν πολλούς στο θάνατο. Ο Φιλάρετος απεβίωσε στη Τρίπολη το Σεπτέμβριο του 1821. Ο ιστορικός του αγώνα Αμβρόσιος Φραντζής αναφέρει : “Ο Επίσκοπος Ωλένης Φιλάρετος , ο Θεοδωράκης Δεληγιάννης , ο Ιωάννης Περρρούκας και ο Πανάγος Κυριακός ετελεύτησαν μετά δύο ημέρας , άμα ότε εξήγαγον αυτούς με τον κράββατον έσωθεν του τείχους της Τριπολιτσάς , προ της εφόδου”. Ο Φώτιος Χρυσανθόπουλος (Φωτάκος) από τα Μαγούλιανα Αρκαδίας , που ήταν υπασπιστής του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη , γράφει για το Φιλάρετο : “Ο Επίσκοπος ούτος ήτο πολύ προσεκτικός εις τα της εταιρίας και εκ των εναρέτων , αλλ’ εγελάσθη και υπήγεν εις την Τριπολιτσάν και εκεί εντός των φυλακών απέθανεν”.
Ο πρόκριτος της Ανδρίτσαινας Παπαλέξης , που ήταν μαζί με τον Θεόδωρο Δεληγιάννη Μοραγιάνηδες , φυλακίστηκε από τους Τούρκους όταν άρχισε ο αγώνας και πέθανε στη φυλακή , λίγες ημέρες πριν την άλωση της Τρίπολης. Ο Πύργιος Ιωάννης Βιλαέτης πέθανε εντός των φυλακών , όπως αναφέρει ο Φωτάκος. Ο Γεώργιος Σισίνης είχε και αυτός ξεκινήσει από τη Γαστούνη για τη Τρίπολη , αλλά έλαβε επιστολή του Παλαιών Πατρών Γερμανού και όταν τη διάβασε άλλαξε γνώμη και δεν παρουσιάστηκε στους Οθωμανούς. Ο Ανδριτσάνος Τζανέτος Χριστόπουλος , ο οποίος βρισκόταν στη Τρίπολη κοντά στο Παπαλέξη , κατάφερε πριν τον φυλακίσουν να φύγει , χωρίς να τον αντιληφθούν οι Τούρκοι.