Συνέχεια από την ανάρτηση : Η Αρχαία Ήλιδα (1)
Κατά την έναρξη του πελοποννησιακού πολέμου και για αρκετά χρόνια μετά , οι Ηλείοι ήσαν σύμμαχοι της Σπάρτης. Το 431 π.χ. , το πρώτο έτος του πολέμου , οι Αθηναίοι αποβιβάζονται στα παράλια της Ηλείας και τη λεηλατούν. Το 420 π.χ. η Ήλιδα προσχώρησε στη συμμαχία των Αθηναίων , γιατί η Σπάρτη υποστήριξε το Λέπρεο στη διένεξη που είχαν οι Λεπρεάτες με τους Ηλείους. Τους ακολουθούν στη συμμαχία το Άργος και η Μαντίνεια. Οι σχέσεις όμως των Ηλείων με τους νέους συμμάχους τους ψυχραίνουν όταν οι δεύτεροι δεν δέχονται τη πρόταση των Ηλείων να επιτεθούν και κατά του Λέπρεου. Οι Ηλείοι αποχωρούν δυσαρεστημένοι από τη συμμαχία , αλλά η πολιτική απομόνωση τους ανάγκασε ύστερα από λίγο να ξαναγυρίσουν στους συμμάχους τους , που πολεμούσαν τότε στη Μαντίνεια. Μετά την ήττα όμως σε αυτή τη μάχη διαλύθηκε η συμμαχία Ηλείων , Αργείων και Μαντινέων. Η Ήλιδα συνέχισε να τηρεί εχθρική στάση απέναντι στη Σπάρτη και απαγόρευσε στο βασιλιά Άγη να θυσιάσει στο βωμό του Δία στην Ολυμπία , μετά την οριστική νίκη της Σπάρτης κατά των Αθηνών το 404 π.χ. Το 401 π.χ. οι Σπαρτιάτες εισβάλουν στην Ηλεία την οποία λεηλατούν και καταστρέφουν παραβιάζοντας την ιερότητα της χώρας. Αφορμή του πολέμου ήταν η απαίτηση της Σπάρτης να αποδοθεί ελευθερία στις περιοικίδες πόλεις της Ηλείας. Οι Ηλείοι αντέδρασαν και οι Σπαρτιάτες υπό τον Άγη εισέβαλαν στη χώρα , αλλά ένας σεισμός που θεωρήθηκε κακός οιωνός τους ανάγκασε να αποχωρήσουν. Ο Άγης εισβάλλει για δεύτερη φορά τον ίδιο χρόνο στην Ηλεία. Η λεηλασία και η καταστροφή της χώρας τότε υπήρξε γενική , ο Άγης όμως δεν μπόρεσε ή δεν θέλησε να καταλάβει τη πρωτεύουσα.



Η Αγορά της Ήλιδας καταλάμβανε το υπερυψωμένο πλάτωμα και οριζόταν στη δυτική και στη νότια πλευρά από μεγάλες στοές και ο χώρος ήταν τόσο εκτεταμένος ώστε να χρησιμοποιείται για τη προπόνηση των αλόγων και για το λόγο αυτό ονομάζεται ιππόδρομος. Όπως αναφέρει ο Παυσανίας η δωρική δυτική στοά ή στοά των ελλανοδικών ήταν η πρώτη που συναντούσαν όσοι έρχονταν από τα γυμνάσια , χωριζόταν με κιονοστοιχίες σε τρία μέρη και ανοιγόταν προς το κέντρο της Αγοράς. Εκεί σύχναζαν οι ελλανοδίκες , δεδομένου ότι ήταν το πλησιέστερο προς τα γυμνάσια οικοδόμημα της Αγοράς και κοντά στο βόρειο άκρο της βρισκόταν το κτήριο του ελλανοδικαιώνα. Όσοι εκλέγονται ελλανοδίκες ζουν εδώ για δέκα μήνες και διδάσκονται τα καθήκοντά τους για τους αγώνες από τους νομοφύλακες. Οι Ηλείοι κατασκεύαζαν πρόχειρους βωμούς προς τιμήν του Δία , κατά μήκος της ανοιχτής πλευράς της στοάς , κοντά στους κίονες. Η στοά είχε κατεύθυνση Β-Ν , το μήκος της έφθανε τα 96 μ. και το πλάτος της τα 25 μ. Στο νότιο τμήμα της Αγοράς της Ήλιδας βρίσκεται η καλούμενη κερκυραϊκή στοά , η οποία είχε χτιστεί με τα λάφυρα μιας επιδρομής των Ηλείων στη Κέρκυρα. Είναι δωρικού ρυθμού , με κατεύθυνση Δ-Α αλλά διπλή , είχε μία όψη στραμμένη προς την Αγορά και μία προς τη πόλη. Η στοά είχε μήκος 99 μ. και πλάτος 33 μ. , με διαχωριστικό εσωτερικό τοίχο και κιονοστοιχίες κατά μήκος των δύο όψεων. Βορειότερα της κερκυραϊκής στοάς έχουν εντοπιστεί βωμοί και βάθρα αγαλμάτων , ενώ πάνω στα θεμέλιά της είχε χτιστεί παλαιοχριστιανική βασιλική τον 5ο αι. μ.χ. από την οποία σώθηκε τμήμα ψηφιδωτού δαπέδου. Στο μέρος της αγοράς που βλέπει προς τη κιονοστοιχία της στοάς ήταν στημένος ένας ανδριάντας του Ηλείου φιλοσόφου Πύρρωνα. Ο τάφος του είναι κοντά στην Ήλιδα σε έναν οικισμό που ονομάζεται Πέτρα. Στο ΒΑ τμήμα του πλατώματος της Αγοράς υπάρχει τετράγωνο οικοδόμημα μεγάλων διαστάσεων. Το κτήριο αυτό ταυτίστηκε με το αναφερόμενο από τον Παυσανία οίκημα των δεκαέξι γυναικών που υφαίνουν τον πέπλο της Ήρας. Στο ΝΔ άκρο του πλατώματος της Αγοράς , μεταξύ των δύο άκρων των μεγάλων στοών , ήταν το κεντρικότερο σημείο της πόλης. Εδώ υπάρχει σειρά οικοδομημάτων λατρευτικής χρήσης , τα οποία έχουν χτιστεί πάνω σε νεκροταφείο προϊστορικών χρόνων. Το αρχαιότερο ναόσχημο κτήριο σώζει διαδοχικές οικοδομικές φάσεις από τον 5ο αι. π.χ. μέχρι και τους ρωμαϊκούς χρόνους. Στον ίδιο χώρο , κατά την ύστερη εποχή κατοίκησης της πόλης , είχαν λειτουργήσει κεραμικά εργαστήρια , στα οποία ανήκαν τέσσερις κλίβανοι για το ψήσιμο αγγείων και τούβλων.




Στην Ήλιδα υπήρχαν τρεις κεντρικοί άξονες κυκλοφορίας. Ο πρώτος είχε κατεύθυνση Α-Δ και συνέδεε τη πόλη με την Ακρώρεια και τη Κυλλήνη. Ο δεύτερος με κατεύθυνση Β-Ν ένωνε τη πόλη με την Ολυμπία και την Αχαία , ενώ ο τρίτος συνέδεε την Ήλιδα με την Ολυμπία μέσω ορεινών διαβάσεων. Στην Αρχαία Ήλιδα υπήρχαν πολλά ιερά. Ο Παυσανίας αναφέρει ότι στην ακρόπολη βρίσκεται ναός της Αθηνάς , μέσα στον οποίο υπήρχε χρυσελεφάντινο άγαλμα της θεάς , έργο του Φειδία , που απεικονίζει την Αθηνά με πετεινό πάνω στο κράνος της. Κατάλοιπα του ναού δεν έχουν εντοπιστεί. Νότια της κερκυραϊκής στοάς βρίσκεται , από τον 5ο αι. π.χ. , ναός της Αφροδίτης ουρανίας. Εντός του ναού υπήρχε χρυσελεφάντινο άγαλμα της θεάς , το οποίο πατάει με το ένα πόδι σε χελώνα , έργο του Φειδία. Ο ναός αυτός δεν έχει ακόμη ερευνηθεί. Σε μικρή απόσταση από το ναό της Αφροδίτης ιδρύεται κατά τους κλασικούς χρόνους και υπαίθριο τέμενος , που ήταν αφιερωμένο στην Αφροδίτη πάνδημο. Στο τέμενος υπήρχε και χάλκινο άγαλμα της θεάς καθισμένης σε τράγο , έργο του Σκόπα. Και το τέμενος αυτό δεν έχει ταυτιστεί μέχρι σήμερα με βεβαιότητα. Μεταξύ της αγοράς και του ποταμού Μηνίου ιδρύεται , ίσως τον 4ο αι. π.χ. , ιερό του Διονύσου , τον οποίον οι Ηλείοι τιμούν ιδιαίτερα. Υπήρχε και άγαλμα του θεού το οποίο είχε φιλοτεχνήσει ο Πραξιτέλης.


Ο Παυσανίας κάνει αναφορά και στη σχετική με τη λατρεία του Διονύσου γιορτή των Θυίων , η οποία τελούνταν σε χώρο λατρείας που απείχε 8 περίπου στάδια από τη πόλη και διαρκούσε δύο ημέρες. Ο περιηγητής αναφέρει και ναό του Άδη , ο οποίος άνοιγε μόνο μία φορά το χρόνο για τον ιερέα. Οι μόνοι άνθρωποι που τιμούν τον Άδη είναι οι Ηλείοι , οι οποίοι κατασκεύασαν ιερό για το θεό επειδή ήταν ευμενής προς αυτούς και εχθρευόταν τον Ηρακλή. Στην αγορά βρίσκεται ο ναός και το άγαλμα του Ακεσίου Απόλλωνα . Σε άλλο μέρος υπάρχουν λίθινα αγάλματα του Ήλιου και της Σελήνης. Υπάρχει ιερό των Χαρίτων με ξύλινα αγάλματα που έχουν επίχρυσες εσθήτες , ενώ τα πρόσωπα , τα χέρια και τα πόδια τους είναι από λευκό μάρμαρο. Δεξιά από τις Χάριτες υπάρχει άγαλμα του Έρωτα που είναι στημένο στο ίδιο βάθρο. Εδώ βρίσκεται και ναός του Σιληνού που ανήκει μόνο σ’ αυτόν και όχι και στο Διόνυσο. Στην αγορά υπάρχει και κάτι άλλο που είχε το σχήμα ναού , αλλά δεν είχε τοίχους και την οροφή του συγκρατούσαν δρύινοι κίονες. Σύμφωνα με τη πληροφορία που έδωσαν στο Παυσανία , πρέπει να είναι μνήμα του Οξύλου. Οι Ηλείοι έχουν επίσης και ιερό της Τύχης με άγαλμά της , ενώ τιμάται και ο Σωσίπολις , στ’ αριστερά της Τύχης μέσα σ’ ένα μικρό κτίσμα. Στο πιο πυκνοκατοικημένο μέρος της πόλης υπάρχει μικρός χάλκινος ανδριάντας ενός άνδρα. Λέγεται ότι αυτό το άγαλμα ήταν του Ποσειδώνα , που τον τιμούσαν στο Σαμικό της Τριφυλίας και τώρα έχει μεταφερθεί στην Ήλιδα όπου τον αποκαλούν Σατράπη και όχι Ποσειδώνα.



Η συνέχεια στην ανάρτηση : Η Αρχαία Ήλιδα (3)
2 σκέψεις σχετικά με το “Η Αρχαία Ήλιδα (2)”
Τα σχόλια είναι απενεργοποιημένα.