Το εργαστήριο του Φειδία στην Αρχαία Ολυμπία (1)

         Το εργαστήριο του Φειδία στην Ολυμπία βρίσκεται έξω από την Άλτη , απέναντι από τη δυτική πλευρά του ναού του Δία. Οικοδομήθηκε με κογχυλιάτη λίθο και είχε περίπου τις ίδιες διαστάσεις με το σηκό του ναού του Δία. Έχει προσανατολισμό Α-Δ , με ορθογώνια στενόμακρη κάτοψη , η είσοδός του βρισκόταν στην ανατολική στενή πλευρά και ήταν το δεύτερο υψηλότερο κτήριο μετά από το ναό του Δία. Το εσωτερικό του χωριζόταν σε τρία κλίτη από δύο σειρές κιόνων, και η στέγη του ήταν ξύλινη , καλυμμένη με πήλινη κεράμωση κορινθιακού τύπου. Από τα ευρήματα της ανασκαφής προκύπτει ότι η στέγη διέθετε και μια περίτεχνη σίμη. Εδώ ο μεγάλος γλύπτης της αρχαιότητας Φειδίας φιλοτέχνησε το χρυσελεφάντινο άγαλμα του Δία , το οποίο ήταν ένα από τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου. Ο Φειδίας ήλθε στην Ολυμπία μετά τα έργα του στην ακρόπολη της Αθήνας. Από τα διάφορα ευρήματα , το μνημείο χρονολογείται με ακρίβεια στη περίοδο 430 – 420 π.χ.

foto-1
Δορυφορική φωτογραφία του εργαστηρίου του Φειδία στην Αρχαία Ολυμπία.
foto-2
Αρχαιολογικός χώρος Ολυμπίας : Εξωτερική άποψη του εργαστηρίου του Φειδία από τα ΝΔ , με φόντο τον Κρόνιο Λόφο. Πάνω στα θεμέλια του εργαστηρίου κτίστηκε τον 5 ο αι. μ.χ. η παλαιοχριστιανική βασιλική εκκλησία που φαίνεται στη φωτογραφία.
foto-3
Αρχαιολογικό Μουσείο Ολυμπίας : Γωνιακή ανθεμωτή πήλινη ακροκέραμος από τη στέγη του εργαστηρίου του Φειδία. Χρονολογείται στο 430 π.χ. περίπου.

         Γύρω στο 170 μ.χ. , ο Παυσανίας επισκέφθηκε την Ολυμπία και αναφέρει :  “Έξω από την Άλτη υπάρχει κτίσμα που ονομάζεται εργαστήριο του Φειδία. Σ’ αυτό ο Φειδίας δούλευε ένα ένα τα κομμάτια του αγάλματος. Στο εσωτερικό του οικοδομήματος υπάρχει κοινός βωμός για όλους τους θεούς. Επιστρέφοντας στην Άλτη , βρίσκεται κανείς απέναντι από το Λεωνίδαιο”.

foto-4
Αρχαιολογικός χώρος Ολυμπίας : Εσωτερική άποψη του εργαστηρίου του Φειδία. Σε πρώτο πλάνο φαίνεται ο τοίχος που έχει τρεις θύρες και χωρίζει το νάρθηκα από τον κυρίως ναό. Ο τοίχος αυτός κτίστηκε τον 5 ο αι. μ.χ. όταν πάνω στα θεμέλια του εργαστηρίου του Φειδία οικοδομήθηκε η παλαιοχριστιανική βασιλική εκκλησία.
foto-5
Αρχαιολογικό Μουσείο Ολυμπίας : Πήλινη κεφαλή λιονταριού – υδρορρόης από το εργαστήριο του Φειδία. Χρονολογείται στο 430 π.χ. περίπου.

         Στο κεντρικό κλίτος του εργαστηρίου , που ήταν το πιο πλατύ , είχε στηθεί το χρυσελεφάντινο άγαλμα , ενώ η επεξεργασία των διαφόρων τμημάτων του γινόταν στα δωμάτια που βρίσκονται νότια και κατά μήκος του κτηρίου. Από εδώ προέρχεται μεγάλος αριθμός ευρημάτων , όπως πήλινα καλούπια που χρησίμευαν στη κατασκευή των πτυχώσεων του ιματίου του αγάλματος , θραύσματα από ελεφαντόδοντο και ημιπολύτιμους λίθους , τμήματα πήλινων αγγείων με κατάλοιπα χρωστικών ουσιών που είχαν χρησιμοποιηθεί για επιζωγράφιση , διάφορα εργαλεία και λοιπός εξοπλισμός χύτευσης. Στο εργαστήριο βρέθηκε επίσης και μία οινοχόη μικρών διαστάσεων , που φέρει στον εξωτερικό πυθμένα της την επιγραφή ΦΕΙΔΙΟ ΕΙΜΙ , δηλαδή “ανήκω στον Φειδία”.

foto-10
Αρχαιολογικό Μουσείο Ολυμπίας : Κύπελλο με επιγραφή στη βάση : ΦΕΙΔΙΟ ΕΙΜΙ (ανήκω στο Φειδία). Χρονολογείται στο Β΄ μισό του 5 ου αι. π.χ.
foto-11
Αρχαιολογικό Μουσείο Ολυμπίας : Πήλινες μήτρες για την απόδοση πτυχώσεων ενδύματος ενός αγάλματος. Προέρχονται από το εργαστήριο του Φειδία.
foto-12
Αρχαιολογικό Μουσείο Ολυμπίας : Τμήματα πινακίου. Παράσταση με τον Περσέα να κρατά το κεφάλι της Μέδουσας. Προέρχεται από το εργαστήριο του Φειδία και χρονολογείται στο Β΄ μισό του 5 ου αι. π.χ.
foto-6
Αρχαιολογικός χώρος Ολυμπίας : Εσωτερική άποψη του εργαστηρίου του Φειδία.
foto-7
Αρχαιολογικός χώρος Ολυμπίας : Η δυτική στενή πλευρά του εργαστηρίου του Φειδία.

         Τη μορφή του αγάλματος του Δία τη γνωρίζουμε από απεικονίσεις του σε αρχαία νομίσματα και από τη περιγραφή του περιηγητή Παυσανία. Ο θεός παριστάνεται καθισμένος σε θρόνο και φορεί στο κεφάλι στεφάνι από φύλλα ελιάς. Στο αριστερό του χέρι κρατούσε σκήπτρο και στο δεξί χρυσελεφάντινη Νίκη στεφανωμένη. Ο πυρήνας του αγάλματος ήταν ξύλινος , ενώ τα γυμνά μέρη του σώματος , πρόσωπο , κορμός και βραχίονες ήταν κατασκευασμένα από ελεφαντοστό. Τα μαλλιά του θεού , τα υποδήματα και το ιμάτιο , το οποίο κάλυπτε τον ένα ώμο και το κάτω μέρος του σώματός του , ήταν κατασκευασμένα από χρυσό. Ο θρόνος του Δία , ο οποίος έφερε ανάγλυφες μυθολογικές παραστάσεις , ήταν κατασκευασμένος από έβενο και χρυσό. Το άγαλμα μαζί με τη βάση του είχε ύψος 12,40 μ. , ενώ σε αφανές σημείο κάτω από τα πόδια του θεού υπήρχε η επιγραφή : ΦΕΙΔΙΑΣ ΧΑΡΜΙΔΟΥ ΥΙΟΣ ΑΘΗΝΑΙΟΣ Μ’ ΕΠΟΙΗΣΕΝ. Από το χρυσελεφάντινο άγαλμα του Δία το μόνο που διασώθηκε ήταν ένα τμήμα της βάσης του , το οποίο βρέθηκε στις ανασκαφές. Στα τέλη του 4 ου αι. μ.χ. , το άγαλμα μεταφέρθηκε στη Κωνσταντινούπολη και πιθανόν καταστράφηκε από πυρκαγιά στα 475 μ.χ.

foto-8
Αρχαιολογικός χώρος Ολυμπίας : Εξωτερική άποψη του εργαστηρίου του Φειδία από τα ΝΔ.
foto-9
Αρχαιολογικός χώρος Ολυμπίας : Εσωτερική άποψη του εργαστηρίου του Φειδία.

 Η συνέχεια στην ανάρτηση : Το εργαστήριο του Φειδία στην Αρχαία Ολυμπία (2)