Ο αρχαιολογικός χώρος του Κάτω Σαμικού Ηλείας (2)

Συνέχεια από την ανάρτηση : Ο αρχαιολογικός χώρος του Κάτω Σαμικού Ηλείας (1)

          Το σημαντικότερο ιερό στη περιοχή του Σαμικού ήταν ένα άλσος προς τιμήν του Ποσειδώνα. Ο Στράβων αναφέρει : “Ακολουθεί άλλος ποταμός , ο Χαλκίς , και μία κρήνη , οι Κρουνοί , και οικισμός Χαλκίς και μετά το Σαμικό , όπου το ιερό του Σαμίου Ποσειδώνα που είναι φημισμένο. Υπάρχει και άλσος γεμάτο αγριελιές. Το φροντίζουν οι Μακίστιοι. Αυτοί ανακοίνωναν και την εκεχειρία που έλεγαν “Σάμιον”. Όλοι οι Τριφύλιοι συμβάλλουν στη συντήρηση του ιερού. Το Ποσείδιο είναι ιερό δάσος κοντά στη θάλασσα. Πάνω του είναι ψηλός λόφος , ακόμη πιο μπροστά από αυτό το Σαμικό , που επάνω του είναι η Σάμος. Έτσι δεν φαίνεται από τη θάλασσα και υπάρχει πεδιάδα εδώ που λέγεται Σαμική. Κι από εδώ βγαίνει απόδειξη ότι υπήρξε κάποτε πόλη Σάμος”.

         Ο Παυσανίας που επισκέφτηκε την Αρχαία Ήλιδα αναφέρει : “Στο πιο πυκνοκατοικημένο μέρος της πόλης των Ηλείων υπάρχει μικρός χάλκινος ανδριάντας ενός άνδρα χωρίς γένια , που παριστάνεται με τα πόδια σταυρωμένα και στηριγμένος με τα δύο χέρια πάνω σ’ ένα δόρυ. Έλεγαν ότι αυτό το άγαλμα ήταν του Ποσειδώνα , που στα παλιά χρόνια τον τιμούσαν στο Σαμικό της Τριφυλίας , αλλά ότι τώρα έχει μεταφερθεί στην Ήλιδα όπου οι τιμές είναι μεγαλύτερες αν και τον αποκαλούν Σατράπη και όχι Ποσειδώνα”.

         Η προϊστορική ακρόπολη βρίσκεται στα δυτικά της κλασσικής ακρόπολης , στο λόφο του Κλειδιού. Περιβαλλόταν από κυκλώπεια τείχη , ενώ στο εσωτερικό της έχουν εντοπιστεί όστρακα αγγείων μεσοελλαδικής – υστεροελλαδικής περιόδου , καθώς και λείψανα μυκηναϊκού κτηρίου που δεν σώζονται σήμερα. Το κυκλώπειο τείχος έφτανε μέχρι το λόφο που βρισκόταν η κλασσική ακρόπολη του Σαμικού. Η θέση “Κλειδί” αποτελείται από τρεις λόφους , έναν στα βόρεια , μεγάλων διαστάσεων , και δύο στα νότια , μικρότερους σε έκταση και χαμηλότερους σε ύψος. Στα βορειοανατολικά του Κλειδιού έχει ανασκαφεί τύμβος με πολλές ταφές , που έδωσε αξιόλογα ευρήματα από την ύστερη μεσοελλαδική μέχρι την ύστερη μυκηναϊκή εποχή. Στις ανατολικές υπώρειες του λόφου υπάρχει νεκροταφείο της ύστατης μεσοελλαδικής περιόδου με κιβωτιόσχημους τάφους και έναν θολωτό , που καλύπτονταν από τύμβους. Η ακρόπολη των προϊστορικών χρόνων στο Κλειδί έλεγχε το στενό πέρασμα μεταξύ Ηλείας και Μεσσηνίας και αυτός είναι ο λόγος που ο χώρος αυτός κατοικήθηκε από τα προϊστορικά χρόνια μέχρι και την εποχή της ενετοκρατίας και της τουρκοκρατίας.

         Το 1907 ο Γερμανός αρχιτέκτων και αρχαιολόγος Ντέρπφελντ επισκέφθηκε τη περιοχή του Κλειδιού και εντόπισε στους δύο μικρούς λόφους τα ίχνη προϊστορικής οχυρωμένης πόλης. Το 1908 η γερμανική αρχαιολογική αποστολή πραγματοποίησε μικρές ανασκαφικές τομές και αποκαλύφθηκαν τμήματα τείχους που το ονόμασαν “κυκλώπειο” και λεπτοί τοίχοι στη κορυφή του μεγαλύτερου από τους δύο λόφους που ανήκαν σε κάποιο οικοδόμημα. Το 1954 έγιναν ανασκαφές από τον αρχαιολόγο Ν. Γιαλούρη που αποκάλυψαν ταφικό τύμβο και στον οποίο ανασκάφτηκαν δύο άθικτοι τάφοι και δώδεκα ημικατεστραμμένοι. Ο τύμβος αυτός έχει καταστραφεί και σήμερα δεν εντοπίζεται ίχνος του. Το 1981 ερευνήθηκαν από την αρχαιολόγο Ελ. Παπακωνσταντίνου πέντε ακόμη τύμβοι και ένας θολωτός τάφος , 180 μ. νοτίως του τύμβου που ανασκάφτηκε το 1954. Το 2007 πραγματοποιήθηκαν , από τους αρχαιολόγους Π. Μουτζουρίδη και Κ. Νικολέντζο , δοκιμαστικές τομές στη κορυφή του λόφου που απέφεραν άφθονη κεραμική από την οποία αποδεικνύεται ότι ο λόφος κατοικήθηκε σε όλη τη διάρκεια της προϊστορικής εποχής και των ιστορικών χρόνων.