Η Σαλμώνη είναι η αρχαιότερη από τις οκτώ πόλεις της Πισάτιδας. Είναι η πατρίδα του μυθικού Σαλμωνέα που ήταν ο πατέρας της Τυρούς. Ο Ευριπίδης αναφέρει στο έργο του ″Αίολος″ ότι η πόλη βρισκόταν πλησίον του Αλφειού ποταμού. Ο Σοφοκλής επίσης είχε γράψει το σατυρικό δράμα ″Σαλμωνεύς″ το οποίο όμως δεν διεσώθη. Ο αρχαίος γεωγράφος, φιλόσοφος και ιστορικός Στράβων (64 π.χ. – 24 μ.χ.) στο όγδοο βιβλίο των γεωγραφικών γράφει: ″Η Σαλμώνη είναι κοντά στην ομώνυμη κρήνη από όπου ρέει ο Ενιπέας. Αυτός χύνεται στον Αλφειό και σήμερα λέγεται Βαρνίχιος. Λέγεται ότι η Τυρώ τον ερωτεύτηκε. Εδώ βασίλευσε ο πατέρας της ο Σαλμωνέας, όπως γράφει και ο Ευριπίδης στον Αίολο. Κοντά στη Σαλμώνη είναι η Ηράκλεια″.
Η κώμη αυτή που αναφέρει ο Στράβων βρισκόταν σε άλλη τοποθεσία από τη μυθική και ιστορική Σαλμώνη του Ευριπίδη και κατοικήθηκε πιθανόν μετά την παρακμή της αρχαιότερης από κατοίκους εκείνης. Ο Γεώργιος Παπανδρέου, στο βιβλίο του ″Η Ηλεία δια μέσου των αιώνων″ που εκδόθηκε το 1924, τοποθετεί τη Σαλμώνη του Σαλμωνέα και της Τυρούς στα ΝΔ του σημερινού χωριού Σαλμώνη (Κούκουρα) στους λόφους που υπάρχουν στο βόρειο μέρος της πεδιάδας την οποίαν διαβρέχει από τη μια μεριά ο Αλφειός και από την άλλη ο Ενιπέας ο οποίος χύνεται σε αυτόν. Στα νότια των λόφων και σε μικρή απόσταση βρίσκεται ο Αλφειός και στα ανατολικά τους ο Ενιπέας. Στον ένα λόφο που είναι περίπου 20 μέτρα υψηλός απλώνεται επίπεδο οροπέδιο που έχει έκταση περίπου 1000 στρεμμάτων. Το δυτικό και το μέσον μέρος του οροπεδίου καλείται Βίγλα και το ανατολικό καλείται Παλαιόπυργος. Στη Βίγλα βρέθηκαν αρχαία τείχη από πώρινο κογχυλιάτη λίθο που δεν υπάρχει εκεί αλλά έχει λατομηθεί και μεταφερθεί από άλλο λόφο που βρίσκεται μισή ώρα δυτικότερα. Όπως γράφει ο Παπανδρέου εκεί υπάρχουν μερικοί μόνο λίθοι και άφθονοι κέραμοι γιατί τους λίθους τους μετέφεραν στο Κούκουρα για να χρησιμοποιηθούν στο κτίσιμο οικοδομών. Στον Παλαιόπυργο υπάρχουν λείψανα φραγκικής ακρόπολης και φαίνεται ότι εκεί οι Φράγκοι συγκέντρωσαν υλικό από τη Βίγλα και οχύρωσαν τη θέση. Μεταξύ της Βίγλας και ενός άλλου λόφου του πιο υψηλού που ονομάζεται Προφήτης Ηλίας και κοντά στο δρόμο που οδηγεί στο Κούκουρα βρέθηκαν αρχαία μνήματα και κεραμικά. Εντοπίστηκαν επίσης ίχνη αρχαίου υδραγωγείου όπου με κεραμικούς σωλήνες μεταφερόταν νερό στη Βίγλα από πηγή που βρισκόταν σε χαράδρα στα δυτικά του Προφήτη Ηλία και σε απόσταση δύο περίπου χιλιομέτρων από τη Βίγλα. Τούτο μαρτυρεί τη θέση αρχαίας πόλης που εκτεινόταν στο οροπέδιο της Βίγλας και του Παλαιοπύργου και η οποία θα είχε προφανώς την ακρόπολη στον υψηλότερο λόφο του Προφήτη Ηλία όπου βρέθηκαν και μερικοί κογχυλιάτες λίθοι. Στην Ηλεία, λόγω του ιερού της χώρας, οι πόλεις δεν είχαν ισχυρά τείχη ή ήσαν ατείχιστες και επιπλέον ο κογχυλιάτης λίθος με τον οποίο κατασκευάζονταν τα τείχη και τα οικοδομήματα καταστρέφεται και εξαφανίζεται εύκολα. Ο Παπανδρέου αποδίδει τα ίχνη αυτά στην Αρχαία Σαλμώνη. Σε μία Ηλειακή επιγραφή που βρέθηκε στην Ολυμπία η πόλη ονομάζεται Σαλαμώνα. Το σημερινό χωριό Σαλμώνη (Κούκουρα) βρίσκεται στις ΒΑ πλαγιές του λόφου του Προφήτη Ηλία.
Στην Ελληνική μυθολογία ο Σαλμωνέας (Σαλμωνεύς) ήταν γιός του Αιόλου και της Εναρέτης. Ένα από τα πολλά αδέλφια που είχε ήταν και ο Κρηθέας. Κατοικούσε στη Θεσσαλία αλλά αργότερα έφυγε από εκεί και με άλλους Αιολείς εγκαταστάθηκε στην Ηλεία όπου έκτισε μία πόλη που ονομάστηκε Σαλμώνη. Από το γάμο του με την Αλκιδίκη απέκτησε μία κόρη την Τυρώ η οποία ερωτεύτηκε τον Ενιπέα τον ″ομορφότερο από όλους τους ποταμούς του κόσμου″, τον παραπόταμο του Αλφειού, που σήμερα ονομάζεται και Λεστενίτσα. Σύχναζε στις όχθες του για να βλέπει και τα νερά του και αυτόν τον ερώμενον όταν εμφανιζόταν. Ο Ποσειδώνας όμως μεταμορφώθηκε και πήρε τη μορφή του Ενιπέα και συνευρέθηκε με αυτή. Φεύγοντας της είπε ότι θα γεννήσει δίδυμα τέκνα και την προέτρεψε να φυλάξει το μυστικό ενώ της αποκάλυψε ότι είναι ο Ποσειδών που κλονίζει τη γη. Η Τυρώ γέννησε τους διδύμους Πελία και Νηλέα. Ο πρώτος έγινε βασιλιάς στην Ιωλκό της Θεσσαλίας και ο άλλος, ο πατέρας του Νέστορα, έγινε βασιλιάς στη Πύλο. Ο Όμηρος στην Οδύσσεια αναφέρεται σε όλα αυτά και το σχετικό χωρίο σε μετάφραση του Αργύρη Εφταλιώτη είναι το παρακάτω:
″ Και πρώτη εκεί ’δα την Τυρώ την καλογεννημένη, που έλεγε γόνος του λαμπρού πως ήταν Σαλμωνέα, και πως την είχε ταίρι του του Αιόλου ο γιός Κρηθέας. Τον Ενιπέα αγάπησε τον ποταμό το θείο, που ήταν απ’ όλους πιο όμορφος τους ποταμούς του κόσμου, και στους πανώριους όχτους του συνήθαε να πλανιέται. Μ’ εκείνον μοιάζοντας της γης ο σαλευτής και ζώστης, σιμά της στου αφροκύλιστου του ποταμού το στόμα πλάγιασε, κύμα σκοτεινό τους έζωσε σαν όρος γερτό, να κρύψει το θεό και τη θνητή γυναίκα. Εκεί ο θεός της έλυσε της παρθενιάς τη ζώνη, την κοίμισε, και του έρωτα σαν τέλεσε το έργο, το χέρι της γλυκόσφιξε, και φώναξέ την κι είπε: ″Χαίρου που εγώ σ’ αγκάλιασα κι άμα γυρίσει ο χρόνος, θα ’χεις πανόμορφα παιδιά, τι των θεών η αγάπη δεν πάει του κάκου, νοιάζου τα και μοσκανάθρεφέ τα. Πήγαινε τώρα σύχαζε, και μην το ξεστομίσεις, μα ο Ποσειδώνας, ξέρε το, εγώ ’μαι ο κοσμοσείστης″. Αυτά είπε, και στην θάλασσα βουτάει την κυματούσα. Κι εκείνη γέννησε τους δυό, Πελία και Νηλέα, που ήρωες βγήκανε πιστοί του Δία του μεγάλου, στην Ιωλκό βασίλεψεν ο θεόπλουτος Πελίας, στην Πύλο την αμμουδερή ο ήρωας ο Νηλέας. Κι ακόμα η ρήγισσα Τυρώ γέννησε του Κρηθέα, τον Αίσονα, τον αμαξά Αμυθάονα, το Φέρη″.
Ο Σαλμωνέας όταν πέθανε η Αλκιδίκη παντρεύτηκε τη Σιδηρώ, η οποία σαν μητρυιά μισούσε πολύ τη Τυρώ και παρέσυρε το σύζυγό της να τιμωρήσει τη κόρη του, για τη σχέση της με τον Ενιπέα, και αυτός τη φυλάκισε σε ένα σκοτεινό υπόγειο. Η Τυρώ μη μπορώντας να φροντίσει τα παιδιά της τα τοποθέτησε όταν γεννήθηκαν σε μια μικρή βάρκα την οποία άφησε στα νερά του Ενιπέα. Τα έσωσε όμως από πνιγμό ένας βοσκός ο οποίος τα ανέθρεψε στην καλύβα του. Όταν αυτά μεγάλωσαν και έμαθαν τη καταγωγή τους, ελευθέρωσαν τη μητέρα τους και έριξαν στη θάλασσα δια του Αλφειού τη Σιδηρώ αφού την ανέβασαν σε μία μεγάλη βάρκα την οποίαν γέμισαν με αναμμένες δάδες. Η Τυρώ παντρεύτηκε το θείο της Κρηθέα και απέκτησε τρία παιδιά, τον Αίσονα , τον Φέρητα και τον Αμυθάονα. Όλα τα δεινά της Τυρούς έδωσαν και την υπόθεση στο δράμα του Σοφοκλή ″Τυρώ″ που όμως δεν διεσώθη.
Ο Σαλμωνέας επίσης έδειξε μεγάλη ασέβεια και προς τους θεούς. Έλαβε το όνομα και τον τίτλο του Δία και διέτασσε να τελούνται σε αυτόν οι καθιερωμένες θυσίες για τον θεό. Προσπαθούσε να μιμείται τις βροντές και τις αστραπές διότι έσερνε με την άμαξά του έναν χάλκινο λέβητα και καυχιόταν ότι βροντούσε και εκτόξευε προς τον ουρανό αναμμένες δάδες και έλεγε ότι έκανε αστραπές. Με τον τρόπο αυτό ανάγκαζε τους υπηκόους του να του προσφέρουν τιμές. Η συμπεριφορά του αυτή όμως εξόργισε τον Δία ο οποίος με κεραυνό εξαφάνισε όχι μόνο τον αλαζόνα υβριστή αλλά και τη πόλη του και όλους τους κατοίκους της.